Κοδρικάς, Παναγιώτης

(Αθήνα 1762 – Παρίσι 1827). Λόγιος και συγγραφέας. Υπήρξε περιώνυμος και δριμύτατος αντίπαλος του Κοραή. Το όνομα Κ. είναι εξαρχαϊσμένος τύπος του επωνύμου της μητέρας του, Κουτρικά. Το πατρικό του επώνυμο ήταν Κατζηλιέρης. Αφού ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην Αθήνα και στην Κωνσταντινούπολη, υπηρέτησε ως γραμματικός του πατριάρχη Ιεροσολύμων και αργότερα ως καγκελάριος στην ηγεμονική αυλή της Βλαχίας. Εκεί, συμπλήρωσε τις σπουδές του κοντά στον Λάμπρο Φωτιάδη και σχετίστηκε με τους κορυφαίους λόγιους και πρωτοπόρους δημοτικιστές της εποχής εκείνης, Δημήτριο Καταρτζή και Ιώσηπο Μοισιόδακα. Επηρεασμένος από το πνεύμα αυτού του κύκλου, ο Κ. μετέφρασε το τολμηρό για την εποχή εκείνη έργο του Φοντενέλ Ομιλίαι περί πληθύος κόσμων (Entretiens sur la pluralitι des mondes, 1794). Το 1797, εγκαταστάθηκε στο Παρίσι ως υπάλληλος της εκεί τουρκικής πρεσβείας, γρήγορα όμως εγκατέλειψε τη θέση αυτή και εντάχθηκε στην υπηρεσία του γαλλικού υπουργείου των Εξωτερικών, ως μεταφραστής. Γνωστός έγινε, κυρίως, από την οξύτατη κριτική που άσκησε εναντίον των γλωσσικών θεωριών του Κοραή, κριτική της οποίας τη σφοδρότητα δεν δικαιολογεί τόσο η θεωρητική διάσταση των ιδεών τους επί του γλωσσικού ζητήματος, όσο και η αμοιβαία προσωπική αντιπάθεια των δύο αντιπάλων. Από τη διαμάχη αυτή γεννήθηκε και το κυριότερο έργο του Κ. που έφερε τον τίτλο Μελέτη περί της κοινής ελληνικής διαλέκτου (Παρίσι, 1818). Ο Κ. δεχόταν την καθομιλουμένη ελληνική γλώσσα, όπως και ο Κοραής, είχε ταχθεί όμως υπέρ της ανάγκης καθαρισμού της, όχι για να πλησιάσει την αττική διάλεκτο, όπως πρότεινε ο Κοραής, αλλά για να προσαρμοστεί στη σύγχρονη μεικτή γλώσσα των επίσημων φαναριωτικών κειμένων και των εκκλησιαστικών εγγράφων. Τη θέση του Κ. στο γλωσσικό ζήτημα υιοθέτησε επίσημα, με πατριαρχικό σιγίλιο, ο Γρηγόριος E’. Στην πράξη πάντως, όλα τα γραπτά του Κ. απέχουν ελάχιστα από τη γλώσσα που μεταχειριζόταν ο Κοραής και οι οπαδοί του. Η φιλολογική αυτή διαμάχη έληξε αμέσως μετά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Από τότε ο Κ. εργάστηκε για να διαφωτίσει τη γαλλική κοινή γνώμη επί του ελληνικού ζητήματος και γενικότερα για την ευόδωση του Αγώνα, δημοσιεύοντας επίκαιρα άρθρα στις παρισινές εφημερίδες και απευθύνοντας υπομνήματα στις επίσημες γαλλικές αρχές. Το 1963, δημοσιεύτηκε με τον τίτλο Εφημερίδες ένα άγνωστο μέχρι τότε προσωπικό ημερολόγιο του Κ., που κάλυπτε το διάστημα 1789-97 και περιείχε διαφωτιστικές πληροφορίες για την ψυχοσύνθεση και τον χαρακτήρα του συντάκτη του.